حمل و نقل ترکیبی درخیابان های شهر - سرزمین من

به گزارش سرزمین من، حامد فوقانی-خبرنگار: اگر این روزها دیدید که جلوی اتوبوسی چند دوچرخه دورن یک سبد قرار گرفته اصلا تعجب نکنید؛ این دوچرخه ها برای شماست؛ پا به رکاب شوید تا آسمان آبی را به تهران بازگردانیم.

از قدیم هم گفته اند سالی که نکوست از بهارش پیداست. اکنون که پاک ترین فروردین 10سال اخیر را از نظر تمیزی هوا در پایتخت تجربه نموده ایم، باید راه مان را به درستی انتخاب و در آن حرکت کنیم تا هوای این شهر سالم بماند. اتوبوس، مترو و حالا دوچرخه پیش روی ماست. با راستایابی درست می توانیم از هر سه آنها هر روز استفاده کنیم تا به محل کار، دانشگاه یا مراکز خرید برویم. در خصوص سلامتی هم گفتنی ها بسیار است که بارها گفته شده. فقط همین جمله پیروز حناچی، شهردار تهران که سردمدار پویش سه شنبه های بدون خودرو و دوچرخه سواری به حساب می آید، کافی است؛ از وقتی که دوچرخه سواری می کنم، مشکل کبد چربم حل شده و بسیاری از شاخص های سلامتی من بهبود یافته است.

• دوچرخه سواران در مترو

یکی از اصلی ترین مسائل اغلب آنهایی که می خواهند در شهر دوچرخه سواری نمایند بدون شک، راستاهای طولانی است. در این میان، بسیاری از شهروندان هم نمی توانند دوچرخه را با خود به داخل اتوبوس یا مترو ببرند تا دست کم بخشی از راستا را با یک وسیله حمل ونقل طی نمایند و بخش دیگری را رکاب بزنند.

برای حل این مشکل، معاونت حمل ونقل و ترافیک در اواخر تابستان سال گذشته ایده ورود آزاد دوچرخه ها به مترو را در روزهای آدینه مطرح و امکان این مسئله را فراهم کرد. حالا این مسئله به گونه ای دیگر و در شبکه اتوبوسرانی اتفاق افتاده تا کمی دیگر از مشکل دوچرخه سواران در پیمودن راستاهای طولانی برطرف شود.

به همین منظور به صورت پایلوت و برای دریافت بازخورد، 12رک سبد جلوی اتوبوس های دوکابین 2 خط 4 و 7 نصب شده و درون آنها دوچرخه قرار می گیرد. به همین خاطر، شهروندان دوچرخه سواری که قصد استفاده از اتوبوس در راستا پایانه افشار تا ترمینال جنوب یا پایانه تجریش تا میدان راه آهن را دارند دیگر نگران حمل دوچرخه خود در اتوبوس نخواهند بود. در این راستا نظر 2کارشناس امر را جویا شده ایم که در صفحه3 نظرات آنها را می خوانید.

از نظر کارشناسان حوزه شهرسازی، معماری و ترافیک، پیمودن راستاهای طولانی اصلی ترین مشکل سر راه توسعه دوچرخه سواری در تهران است؛ شیب زیاد بعضی از معابر، به علاوه وجود بسیار زیاد خودرو در شهر، رکاب زدن را برای دوچرخه سواران مشکل می نماید. به نظر آنها برای برطرف چنین مسائلی ابتدا باید پیوستگی مناسبی بین ایستگاه های مترو و اتوبوس برقرار کرد تا دوچرخه سوارها بتوانند راستاهای موردنظر خود را کوتاه تر نمایند. حالا شهرداری تهران با چنین رویکردی سعی در توسعه دوچرخه سواری دارد.

• به هم پیوستگی مدهای حمل ونقلی ضروری است

محمدمهدی معینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر

اینکه دوچرخه به گونه ای وارد چرخه سیستم حمل ونقل عمومی شود بسیار ایده آل و کار خوبی است. اما پیش از این باید یک نکته هم درنظر گرفته شود و آن کارآمد و پیوسته شدن خطوط مختلف مترو و اتوبوسرانی به یکدیگر است. از نظر بنده سیستم اتوبوسرانی در بسیاری از شهرهای ما ناکارآمد است؛ چون نمی توانیم خیلی جاها به وسیله اتوبوس به مترو دسترسی پیدا کنیم. در واقع اتصال بین مدهای مختلف حمل ونقل در ایران وجود ندارد. دلیل این مسئله هم به گذشته برمی شود که سازمان های گوناگون، مثل سازمان اتوبوسرانی تنها توسعه ای فکر کردند و فقط خط جدید احداث نموده و اتوبوس خریده اند. حتی گاهی بین خطوط اتوبوسرانی هم کانکتیویتی (اتصال) وجود ندارد. در بسیاری از نقاط دیده می شود در سیستم ترکیبی اتوبوس، مترو و پیاده اتصالی معناداری وجود ندارد. البته گفته می شود که سیستم اتوبوسرانی به همین جهت، در حال بازبینی است.

در این رابطه کار خیلی ساده است. باید خودمان یوزر و استفاده نماینده شویم. نگاه مان باید این باشد که همه جا مبدأ و مقصد است؛ مثلا بنده که در غرب تهران هستم باید ببینم چگونه می توانم به شرق یا مرکز تهران با انتخاب مدهای مختلف حمل ونقل عمومی دسترسی داشته باشم. آنگونه بین شبکه های مختلف حمل ونقل عمومی یک اتصال درست برقرار می شود و برای این موضوع باید از درون خود شبکه های اتوبوسرانی و مترو آغاز کرد؛ بنابراین باید اول پیوستگی در شبکه حمل ونقل عمومی به خصوص در مرکز شهر به وجود آوریم. حال در این بین، دوچرخه هم می تواند برای اتصال مترو و اتوبوس و بهره بردن از چنین خدمات شهری به کار آید و مردم را تشویق به استفاده از حمل ونقل عمومی نماید. چنین روشی بخشی از مشکل علاقه مندان به دوچرخه سواری را حل می نماید؛ البته باید به از دست نرفتن کارایی آن توجه داشت.

علی پیرحسین لو، مشاور فرهنگی معاونت حمل ونقل شهرداری تهران

بیشترین کارکرد برای دوچرخه در شرایطی همچون تهران تکمیل مدهای دیگر حمل ونقلی است؛ به این معنا که سفرها می بایست ترکیبی باشد و مترو یا اتوبوس به یاری دوچرخه بیایند. چنین نگاهی با توجه به شرایط تهران واقعی تر است. بر این اساس و طی اتخاذ تمهیداتی، ورود دوچرخه به مترو با درنظر دریافت واگن تعیین، در تمام روزهای هفته بلامانع شده است. البته در روزهای هفته برای تردد بهتر مسافران می بایست از دوچرخه تاشو استفاده نمایند و ورود دوچرخه های معمولی تنها در ایام تعطیلات رسمی و 13روز اول فروردین ماه مجاز است. از طرف دیگر دوچرخه سوار شدن در همه ایستگاه ها و قطارهای مترو ممنوع است و راکبان تنها می توانند دوچرخه خود را حمل نمایند؛ نه اینکه سوارش شوند. همچنین راکبان نمی توانند دوچرخه خود را درون ایستگاه رها نمایند. از سوی دیگر در خصوص ناوگان اتوبوسرانی هم مطالعاتی اجرا شده و در فاز نخست 12 رک حمل دوچرخه در خط 4اتوبوسرانی (پایانه افشار تا ترمینال جنوب) و خط 7اتوبوسرانی (پایانه تجریش تا میدان راه آهن) رونمایی شده تا الگوی سفر ترکیبی محقق شود. به هرترتیب شرایط برای استفاده ترکیبی از دوچرخه پیش می رود و تسهیل شرایط سفرهای ترکیبی برای مترو، اتوبوس و دوچرخه ازجمله مأموریت های شهرداری است.