کار عجیب تلویزیون در مواجهه با عربستان - سرزمین من

به گزارش سرزمین من، روزنامه شرق نوشت: کج سلیقگی و از دست دادن مخاطب در تلویزیون، به ویژه در برنامه های ورزشی، مورد چندان تازهی نیست. صداوسیما در روز هایی که هزینه های گزاف سریال سازان کمر این سازمان را خم نموده بود، با تک برنامه نود که عادل فردوسی پور آن را تهیه و اجرا می کرد، به تنهایی پرچم مخاطب داری را بالا گرفته بود. آن برنامه چنان به دل مخاطبان تلویزیون نشسته بود که گویی دوشنبه ها بدون آن قرار نیست سه شنبه گردد؛ ولی در حرکتی انتحاری مدیران تازه شبکه سه، پس از تغییرات صورت گرفته در مدیریت کلی صداوسیما، جلوی پخش نود را گرفتند و با محدود کردن عادل فردوسی پور، رسما او را تا مرز ممنوع الکاری پیش بردند.

نتیجه قابل پیش بینی بود؛ خوش خیالی افرادی که تصور می کردند با جایگزین کردن افرادی که ادای عادل را درمی آورند، مخاطب هم جذب می گردد، خیلی سریع هویدا شد. مخاطبان ورزشی کم و کمتر شدند تا رفته رفته جایگزین برنامه نود برای قرارگرفتن در رده دهمِ پربیننده ترین برنامه تلویزیون هم، به گواه آمار منتشر شده، کار سختی داشته باشد. انتقاد ها درباره چنین شرایطی راه به جایی نبرد؛ مدیران تازه صداوسیما اگرچه با شعار تغییر و احترام به سلیقه مخاطب به رأس کار گماشته شدند؛ ولی عملا با گذشت چند ماه دست شان رو شد. در روی همان پاشنه چرخید و ریزش مخاطب شتاب دوچندانی گرفت.

از آنجا که بحث در این باره کلی و ظاهرا هم بی فایده است، فقط می توان به تداوم کج سلیقگی یا شاید سیاست زدگی مسئولان امر، در پخش برنامه های ورزشی اشاره نمود. موضوع تازه را می توان به اتفاقات همین چند روز اخیر ربط داد؛ جایی که با آغاز فوتبال در لیگ های معتبر اروپایی، پخش زنده این رقابت ها دوباره به کنداکتور برگشته است. اگرچه موضوع پخش فوتبال های اروپایی از دیرباز مخاطبان خاص خودش را داشته و حتی همین برنامه های زنده در بین پربیننده ترین ها قرار می گیرند؛ ولی ظاهرا در این مسیر هم باز مخاطب نادیده گرفته می گردد.

برای ورود سریع تر به بحث باید سری به ماجرایی زد که در این فصل در لیگ فوتبال عربستان اتفاق افتاده است. کشور عربستان به واسطه سرمایه گذاری گسترده در حوزه فوتبال، به باشگاه های قدرتمند این کشور اجازه داده تا پای بازیکنان بزرگ جهان را به لیگ این کشور باز نمایند. آن ها با هزینه های زیاد، در شرایطی که شاید تصورش تا سال پیش بسیار سخت بود، ستاره های مطرحی را به خدمت گرفته اند و قرار است به تعداد آن ها بیفزاید. همین حالا کریستیانو رونالدو که پنج توپ طلا در کارنامه دارد، گل سرسبد این جریان است. کریم بنزما، روبرتو فیرمینو، ریاض محرز، کالیدو کولیبالی، انگولو کانته، روبن نِوش و... هم تعداد اندکی از چند جین ستاره ای هستند که در همین تابستان راهی لیگ عربستان شدند تا فوتبال در این منطقه را حسابی تغییر دهند.

به همین علت کار به جایی کشیده که کمپانی های بزرگ جهان در اروپا و آمریکا برای گرفتن حق پخش تلویزیونی لیگ عربستان به جدال با یکدیگر رفته و همین حالا قرار شده کشور های متعددی در جهان، دست کم دو بازی در هفته، از لیگ عربستان پخش نمایند. علتش بسیار واضح است؛ کوچ ستاره هایی که تا دیروز در اروپا بازی می کردند و برای مخاطب مجذوب کننده بودند، به عربستان، علاوه بر اینکه حجم فراوری مطلب درباره این کشور در رسانه های مختلف جهان را چند برابر نموده، فوتبال این کشور را هم تبدیل به تفریح تازه ای نموده است. بدیهی است که در چنین شرایطی، بسیاری از علاقه مندان به فوتبال در ایران هم منتظر پخش بازی ستاره هایی باشند که تا دیروز با پیراهن تیمی بزرگ در اروپا به میدان می رفتند؛ ولی امروز به هر علتی سر از لیگ عربستان درآورده اند.

اگرچه هنوز تلویزیون رویکردش درباره پخش بازی های لیگ عربستان را صریح اعلام ننموده؛ ولی اتفاقات چند روز اخیر نشان می دهد که آن ها هم با دوگانگی مهمی دست و پنجه نرم می نمایند. اوج این اتفاق که به طور قطع و یقین می توان اسمش را بدسلیقگی یا مخالفت با میل مخاطب دانست، مربوط به جدال حساسی است که روز شنبه در فینال رقابت های جام باشگاه های عربی رخ داد. در آن ملاقات، دو غول فوتبال عربستان، یعنی النصر و الهلال به فینال رسیده بودند و بسیاری تصور می کردند این ملاقات قرار است به وسیله شبکه ورزش پخش گردد؛ ولی با وجود چنین انتظاری تلویزیون تصمیم گرفت بازی دو تیم نیوکاسل و استون ویلا را پخش کند و از کنار ملاقات مهیج دو غول عربستانی عبور کند؛ اتفاقی که باعث کوچ مخاطبان به پلتفرم های اینترنتی شد تا بازی را به طور زنده از آنجا دیدن نمایند.

اگرچه هنوز هم لیگ برتر انگلیس با اختلاف، مجذوب کننده ترین لیگ فوتبال در جهانست؛ ولی قاعدتا پخش نشدن بازی دو تیم استون ویلا و نیوکاسل که طرفداران چندان زیادی در مقایسه با غول های انگلیسی، در ایران ندارند، خرده ای به جا نمی گذاشت. ضمن اینکه تلویزیون در پخش همین لیگ برتر انگلیس نیز همچنان به کار های نامتعارفی ازجمله پوشاندن لوگوی کانالی که حق پخش را دارد، رو می آورد؛ ولی درست در همان زمان مجموعی از ستاره های جهان در قالب دو تیم عربستانی رودرروی یکدیگر قرار گرفته بودند: کریستیانو رونالدو، سادیو مانه، مارسلو بروزوویچ، الکس تی یس و سوکوفوفانا در یک سو و کولیبالی، نوش، میلینکوویچ ساویچ و مالکوم در سوی دیگر. این ملاقات مهیج خاتمه با درخشش کریس رونالدو به سود النصر به انتها رسید تا این ستاره پرتغالی اولین جامش را با این تیم عربستانی به دست بیاورد؛ ولی سهم مخاطبان تلویزیون از این همه هیجان در آن مسابقه، پخش گل رونالدو در آن بازی بود.

واضح است که پخش تمام بازی های لیگ عربستان برای مخاطبان ایرانی مجذوب کنندهیتی ندارد؛ ولی اتفاقات اتفاق افتاده در فوتبال این کشور و حضور ستاره های مشهور در دست کم چهار تیم از عربستان، پخش بازی تیم های مذکور را می تواند برای مخاطب ایرانی مورد پسند جلوه دهد. از طرفی، همین تیم های عربستانی چند روز دیگر باید در چارچوب رقابت های لیگ قهرمانان آسیا مقابل نمایندگان ایران قرار بگیرند که این خود، علت قانع نماینده دیگری برای پخش زنده بازی های فوتبال در این کشور است؛ پس علاوه بر تفریح، از لحاظ فنی هم پخش تعدادی از این بازی ها توجیه پذیر است؛ ولی تلویزیون ظاهرا بدون درنظرگرفتن چنین مواردی، اسیر داستان سیاسی و کشمکش های موجود در این سطح از روابط با عربستان هم هست. شاید هم در سطح کلی، پذیرش این حجم از پیشرفت در فوتبال عربستان که روزگاری حرفی برای گفتن در آسیا هم نداشت، چه برسد به اینکه بخواهد در جهان معتبر گردد، برای تلویزیون و سیاست گذارن حاکم بر این سازمان سخت باشد.

درست است که عربستان به تازگی اختلافات سیاسی اش با ایران را کنار گذاشته و طرفین تفاهم نامه ای چندبندی امضا نموده اند؛ ولی همچنان کری خوانی های مرسوم رایج است. درحالی که عربستانی ها در سال های اخیر، زیرساخت های ورزشی را به مدرن ترین حالت تجهیز نموده و با وجود سختگیری های مذهبی در این کشور، سه سالی می گردد زمینه ورود دیدنگران زن به استادیوم را هم فراهم نموده اند، در ایران، فقط در یک نمونه، استادیوم آزادی نزدیک به شش ماه است سکو هایی شبیه به ویرانه دارد که قرار است به زودی ترمیم گردد. شاید چنین اختلافی، با پخش زنده رقابت های فوتبال در عربستان، بیش از گذشته به چشم بیاید که طبیعتا مورد پسند تعدادی از مسئولان تصمیم گیرنده در ایران نخواهد بود.