کاخ اردشیر بابکان ، فیروزآباد Palace of Ardashir - سرزمین من

به گزارش سرزمین من، در این مقاله از وب سایت گردشگری خبرنگاران شما را با کاخ اردشیر بابکان در فیروزآباد استان فارس آشنا خواهیم کرد. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا درباره این کاخ تاریخی بیشتر بدانید.

فارس برای بیشتر گردشگران ایرانی با شیراز و تخت جمشید معنا می گردد. اما کمی دورتر از این مرکز قدیمی، شهری است که با سفر به آن می توانید مجموع های از یادگارهای ساسانی را از نزدیک ببینید. شهرستان فیروز آباد یکی از همان شهرهای تاریخی استان فارس است که با آتشکده ساسانی، قلعه دختر، شهر گور و بقیه بناهای باستانی اش خیلی خوب بین تاریخ شناخته می گردد. نقش برجسته ساسانیان عمری به درازای هزار و 800 سال دارد اما هنوز یکی از دیدنی ترین آثار این شهر به شمار میرود.

آنچه فیروزآباد را بیشتر از همه مشهور می نماید کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد است که قدمت آن به پیش از ساسانیان میرسد و در دوران اردوان پنجم، آخرین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان که خودش بنیانگذار سلسله ساسانی بود، ساخته شده است.

این کاخ تالارهای تو در تویی دارد و با گذشت 1800 سال گچبری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم مانده است. بعضی از باستان شناسان معتقدند که این بنا کاخ نبوده بلکه کاربری عبادتی داشته و در واقع یک آتشکده بوده است. دلیل این ادعا هم آن است که در گذشته هر بنای مهمی که در کنار آب ساخته می شده محلی برای پرستش خدای آب بوده اما طبق سندیات به دست آمده احتمال کاخ بودن بنا بیشتر است. دقیق ترش را بخواهید باید بگوییم که آنالیز ها نشان داده این بنا از کاخهای ییلاقی اردشیر بابکان بوده که آن را با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته اند و با ظرافت زیادی تزئین نموده اند.

در ضلع شرقی کاخ، چهار ساختمان گنبدی شکل بزرگ وجود دارد، این گنبدها از طریق فیلپوش بالا رفته که مشابه آن در قلعه دختر (قلعه اردشیر) دیده می گردد. قسمتی از نوک سقف گنبدها در دایره های به قطر یک متر باز است. در ضلع شمالی خارج از دیوار کاخ نیز چشمه های زلال از دل خاک می جوشد و استخری طبیعی جلوی این چشمه بهوجود آمده است. نهری از کنار دیوار شرقی کاخ عبور می نماید که موجب آبادانی شهر گور و کاخ ساسانی بوده است.

به نظر می رسد نوع ساختمان این عمارت، از سه بخش تشکیل شده است که می توان به ایوانی مرتفع، سه تالار گنبددار و حیاطی با دو ایوان و تالارهایی در مجاورت آن، اشاره نمود. یکی از نکات مهم در معماری انجام شده این کاخ زیبا و حیرت انگیز، استفاده سازندگان آن از مصالح سنگ و گچ است که در دوران خود بسیار مهم و باشکوه تلقی می شدند. معماران این بنای کهن، نقشه آن را در بخش باختری و آن سوی رودخانه با زیربنایی بالغ بر 104*55 متر طراحی نموده اند. به نظر می رسد این کاخ نخستین عمارت عهد ساسانیان است که برای آن ایوان و گنبد درنظر گرفته اند. بعضی از کارشناسان معماری بر این باورند که سبک و سیاق معماری به کار رفته در ساخت این اثر تاریخی، کاملا ایرانی و برگرفته از هنر و استادی سازندگان و معماران آن موقع است. به کارگیری سنگ های نیمه تراش میخکی در ساخت بخش های مختلف کاخ اردشیر، نمونه ای از مهارت استادان ایران زمین در دوران ساسانیان محسوب می گردد.

در این عمارت ستون هایی چهارگوش و نیمه ستون هایی از سنگ میخکی مشاهده می گردد که مشابه آن ها را می توان در بناهای دوران حکومت اشکانیان نیز یافت.ساخت بنا در پیروی از سنت های دیرپا و پابرجا که براساس قابل دسترسی بودن مواد و مصالح محلی شکل گرفته بود، با لاشۀ سنگ و ملاط سنگ گچ انجام گرفته است. درون و بیرون بنا با گچ اندود پوشانیده شده، تا حالت خام و خشن ساختمان پنهان بماند. با شکستن نمای بنا از راه تو نشسته کردن ساختمان و گچ بری های پیش آمده، حالت سایه روشن ایجاد می شد که از یک نواختی دیوارهای درونی بدون در و پنجره جلوگیری می کرد.

از آرایش درون کاخ، چیز چندانی باقی نمانده است. به نظر می رسد که ستون ها را پیکره مانند می کردند و گچ بری های ظریف قرنیزها نیز با سرمشق از قرنیزهای سنگی تخت جمشید انجام گرفته اند. تحولات جزئیات نقشه و ساختمان کاخ اردشیر در فیروزآباد را که شامل ایوان و اتاق گنبددار می باشند، در بسیاری از کاخ های ساسانی پس از آن می توان دید. اگرچه که مواردی مانند کاخ تیسفون که به احتمال زیاد از طریق شاپور یکم (241-272 میلادی) ساخته شده بود و کاخ شاپور در شهر بیشاپور هم در نقشه و هم در آرایش وابسته تاثیرات اشکانی و هلنیستی هستند.

این بنا در کنار روستایی به نام آتشکده بنا شده است و اردشیر بابکان آن را نزدیک مدخل تنگاب در کنار چشم های به قطر 50 متر جانمایی نموده است. این بنا یکی از معدود بناهای تاقدار ساسانی محسوب می گردد که در پشت آن آشپزخانه های به چشم می خورد و تل نقارخانه در مجاورت کاخ و قلعه حسن آباد و بعضی روستاهای باستانی دیگر در اطراف آن قرار گرفته اند.

کمی بالاتر از کاخ آتشدانی برای مراسم مذهبی وجود دارد و البته به دلیل قرار گرفتن این کاخ در کنار چشمه قمپ آتشکده به آن آتشکده فیروزآباد هم می گویند.