باداب سورت دومین چشمه شور جهان - سرزمین من

به گزارش سرزمین من، یکی از جاذبه های گردشگری استان مازندران، وجود چشمه های باداب سورت در جنوب شهرستان ساری بوده که معروف به چشمه های رنگی است.

به گزارش سرزمین من، این چشمه ها در بخش چهاردانگه روستای سورت، پشت کوه، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست واقع شده و از ناحیه شمال به ارتفاعات و جنگل های درخت سوزنی، از شرق به ارتفاعات پوشیده از درختچه ها و گیاهان بوته ای، از جنوب به دره های پایین و از غرب به روستا اروست می رسند.

باداب به معنای آب گازدار و سورت به معنای شدت اثر است. این چشمه ها از چند سال گذشته، تحت حفاظت میراث فرهنگی و محیط زیست قرار گرفته است.

این چشمه ها از طریق سازمان میراث فرهنگی در سال 1387 پس از کوه دماوند به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال 1393 با امضای معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور حریم حفاظتی این اثر تصویب شد و این چشمه نخستین میراث طبیعی دارای حریم ایران است.

چشمه های باداب سورت پس از چشمه پاموک کاله ترکیه ، دومین چشمه شور جهان معرفی شدند و از نوع ژئوپارک هستند.

در زبان مازندرانی، سورت معنی سوت دارد و مردم بومی آنجا معتقدند دلیل نام گذاری باداب سورت این است که وقتی فردی در قسمت عمیق آب شور شیرجه می زند، گوش او سوت می کشد و این به دلیل وجود حباب های گاز موجود در آب است.

در گویش های متفاوت مازندرانی واژه باداب به صورت بادو یا وا اُ تلفظ می شود، وا باد به نوعی درد اشاره دارد که با استفاده از آب معدنی رفع می شود.

برخی نیز سورت را به پایکوبییدن تعبیر کرده اند و باداب سورت اروست را به معنای پایکوبی اروستی باد و آب می دانند. آن ها بر این باورند این تعبیر به این معنا است که باد به هر سمتی که بوزد، آب نیز به همان طرف بر روی پلکان به حرکت در می آید و با پیوند باد و آب صحنه ای شگفت انگیز خلق می شود.

این جاذبه گردشگری در دوران چهارم زمین شناسی (پفهرستوسن و پلیوسن) همزمان با آخرین چین خوردگی البرز پدید آمده و از دو چشمه با آب های کاملا متفاوت از لحاظ حجم آب، بو، مزه و رنگ تشکیل شده است.

چشمه ای که حجم آب آن زیاد بوده، استخری عمیق با قطر 15 متر دارد و آب آن بسیار شور است. از این استخر عمدتا در فصل تابستان برای آب تنی استفاده می کنند و علاوه بر آن، آب این چشمه به دلیل شور بودن در زمستان یخ نمی زند.

چشمه دوم که آب کمتری نسبت به چشمه اول دارد، در بالادست و شمال غرب چشمه پرآب قرار گرفته و آب این چشمه ترش مزه بوده و رنگ قرمز و نارنجی دارد و در اطراف این چشمه مقداری از رسوبات آهنی به چشم می خورد.

جریان آب های رسوبی و معدنی این چشمه ها در شیب پایین کوهستانی آنها باعث به وجود آمدن صدها طبقه و ده ها حوضچه زیبا با رنگ های قرمز، زرد و نارنجی شده است و در واقع، جاذبه اصلی این چشمه ها طبقات و حوضچه های متعدد آن ها است که در هنگام غروب دیدنی تر است.

چشمه های باداب سورت در ارتفاع 1841 متری از سطح دریا در دامنه البزر قرار دارند و اطراف آن دشتی پوشیده از درختچه های زرشک است و حوضچه های آن از جنس سنگ های رسوبی بوده که در گذر زمان به شکل طبقاتی و حوضچه شکل گرفته اند.

چند صد متر و در ارتفاعات چشمه های باداب سورت حوضچه ای با دیواره های سنگی وجود دارد که سال های زیادی آب در این قسمت جریان ندارد و به ″گودال زمان″ معروف شده است. در میان این حوضچه چاهی وجود دارد که از آن گاز خارج شده و به جانداران آسیب می رساند.

در گذشته آب این چشمه وسعتی حدود 30 هزار متر مربع داشته اما به دلیل خشکسالی و تغییرات آب و هوایی در 200 سال اخیر آب چشمه به شدت کاهش یافته و در حال حاضر آب بر روی هزار متر مربع از آن جریان دارد و قسمت هایی که آب جریان ندارد به رنگ سفید دیده می شود.

وجود گوگرد، مس و آهن و نمک و آهک نیز رنگ چشمه ها را به ترتیب زرد، قرمز و سفید کرده است.

قدم زدن گردشگران با کفش روی سنگ های تراورتن و پلکان چشمه باعث شده تا آسیب زیادی به چشمه وارد شود و از سوی دیگر خشکسالی نیز در سال های اخیر چشمه را تهدید کرده است.