نگاهی به نرخ تورم و بهره در کشورهای منتخب
به گزارش سرزمین من به نقل از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران، نرخ تورم معین کننده تغییرات قیمت کالاها و خدمات و نرخ بهره مبین هزینه قرض دادن پول در یک اقتصاد، است. سیاست های پولی ضمن تاکید بر ایجاد محیط مالی مبتنی بر جلوگیری از ایجاد نوسانات شدید قیمتی در بازارهای پول، قائل به وجود رابطه معینی بین دو متغیر مهم مالی نرخ تورم و نرخ بهره بانکی، است.
نرخ بهره مستقیما بر هزینه قرض دهی دریافت تاثیر می گذارد و هر چه نرخ بهره بانکی افزایش یابد، خدمات وام گیری، گرانتر تمام می شود. بانک های مرکزی و دولت ها به وسیله نظارت بر نرخ های بهره اهدافی مانند به حداکثررسانی اشتغال، ثبات قیمت ها (و نه تثبیت قیمتها) و همچنین دستیابی به سطح مناسبی از رشد اقتصادی را دنبال می نمایند.
نرخ بهره بانکی از مسیرهای هزینه سرمایه گذاری و هزینه تامین اقتصادی سرمایه گذاری های جدید، هزینه تامین سرمایه در گردش وضعیت ترازنامه و بدهی بنگاهها، بر ایجاد سرمایه گذاری جدید، استمرار فعالیت و سوددهی بنگاه های اقتصادی اثر می گذارد. افزایش غیرمنطقی نرخ بهره حقیقی موجب کاهش سرمایه گذاری، افزایش هزینه تامین اقتصادی و اقتصادی خلاصه می شود. با توجه به پیامدهای منفی تعیین غیراصولی نرخ بهره بر اقتصاد، تعیین درلست این نرخ ضمن هدف گذاری نرخ تورم از موضوعات مهم مقامات سیاست گذار پولی در کشورهای دنیا است و همیشه کوشش می شود به وسیله سیاست های پولی مبتنی بر اصول علمی، در چارچوب اهداف کلان اقتصادی، تناسب منطقی بین نرخ تورم و نرخ بهره بانکی برقرار شود.
مقایسه نرخ بهره در کشورهای مختلف بدون توجه به نرخ تورم آنها، درست نیست و می باید مقایسه مذکور با توجه به وضعیت تورم در کشورها صورت گیرد. در جدول پیوست آمار مربوط به نرخ تورم و نرخ بهره بانکی در 40 کشور دنیا بر اساس داده های بانک دنیای برای دو مقطع 2015، 2016 ارائه شده است. آنالیز آمار مذکور چند نکته را تعیین می کند:
-در همه کشورهای مورد آنالیز، نرخ بهره حقیقی (تفاوت بین تورم و نرخ بهره) مثبت است به عبارتی دیگر نرخ بهره بیشتر از نرخ تورم است.
-نرخ بهره حقیقی درکشورهای برزیل، قرقیزستان و آذربایجان بالاتر از ایران است یعنی هزینه تامین اقتصادی در این کشورها گرانتر از ایران است.
میانگین نرخ بهره حقیقی در کشورهای مورد آنالیز برای سال 2016 برابر 6.4 واحد درصد است که بر اساس آمار بانک دنیای، رقم 9.4 مربوط به ایران، بیشتر از میانگین فوق است.
-نرخ بهره حقیقی ایران در سال 2016 در مقایسه با سال 2015، افزایش داشته است. علم رغم کاهش نرخ بهره اسمی بدلیل کاهش بیشتر نرخ تورم، شکاف بین نرخ بهره اسمی و تورم، افزایش یافته که به نوبه خود بر افزایش هزینه تامین اقتصادی و افزایش هزینه بنگاهها، اثر گذاشته است.
جدول مقایسه نرخ تورم و نرخ بهره در کشورهای منتخب در سال های 2015 و 2016
| کشور | نرخ بهره وام(درصد) | نرخ تورم (درصد) | تفاوت نرخ تورم و بهره بانکی(واحد درصد) | ||||||
| 2015 | 2016 | 2015 | 2016 | 2015 | 2016 | ||||
| برزیل | 44.0 | 52.1 | 9.03 | 8.74 | 34.9 | 43.4 | |||
| قرقیزستان | 24.2 | 22.2 | 6.50 | 0.42 | 17.7 | 21.8 | |||
| پاراگوئه | 19.7 | 18.1 | 3.13 | 4.09 | 16.6 | 14.0 | |||
| آذربایجان | 17.5 | 16.4 | 4.17 | 4.18 | 13.4 | 12.2 | |||
| ایران | 20.0 | 18.3 | 13.71 | 8.57 | 7.3 | 9.4 | |||
| ایرلند | 9.0 | 8.9 | 0.29- | 0.00 | 9.3 | 8.9 | |||
| آلبانی | 8.7 | 9.7 | 1.91 | 1.28 | 6.8 | 8.4 | |||
| اندونزی | 12.7 | 11.9 | 6.36 | 3.53 | 6.3 | 8.4 | |||
| بلژیک | 9.5 | 9.5 | 0.56 | 1.98 | 8.9 | 7.5 | |||
| رومانی | 6.8 | 5.7 | 0.59- | 1.54- | 7.4 | 7.2 |
| بلغارستان | 7.5 | 6.4 | 0.10- | 0.80- | 7.6 | 7.2 |
| ایسلند | 7.6 | 8.2 | 1.63 | 1.69 | 6.0 | 6.5 |
| تایلند | 6.6 | 6.3 | 0.90- | 0.19 | 7.5 | 6.1 |
| سنگاپور | 5.4 | 5.4 | 0.50- | 0.50- | 5.9 | 5.9 |
| روسیه | 15.7 | 12.6 | 15.52 | 7.05 | 0.2 | 5.5 |
| پرتغال | 6.6 | 6.3 | 0.49 | 0.61 | 6.1 | 5.4 |
| آلمان | 5.1 | 5.9 | 0.23 | 0.48 | 4.8 | 5.4 |
| فرانسه | 6.1 | 5.5 | 0.04 | 0.18 | 6.0 | 5.3 |
| عمان | 4.8 | 5.1 | 0.07 | - | 4.7 | 5.1 |
| بنگلادش | 11.7 | 10.4 | 6.19 | 5.51 | 5.5 | 4.9 |
| هلند | 10.0 | 9.7 | 4.91 | 4.94 | 5.1 | 4.7 |
| اتریش | 4.9 | 5.3 | 0.90 | 0.86 | 4.0 | 4.4 |
| اسپانیا | 4.5 | 4.2 | 0.50- | 0.20- | 5.0 | 4.4 |
| فنلاند | 4.2 | 4.5 | 0.21- | 0.36 | 4.4 | 4.2 |
| استرالیا | 5.6 | 5.4 | 1.51 | 1.28 | 4.1 | 4.1 |
| لهستان | 4.3 | 3.5 | 0.99- | 0.61- | 5.3 | 4.1 |
| استونی | 4.5 | 4.2 | 0.46- | 0.15 | 4.9 | 4.1 |
| ایتالیا | 4.1 | 3.5 | 0.04 | 0.12- | 4.1 | 3.6 |
| جمهوری چک | 4.3 | 3.9 | 0.34 | 0.64 | 3.9 | 3.3 |
| سوئیس | 2.7 | 2.6 | 1.14- | 0.43- | 3.8 | 3.1 |
| مالزی | 4.6 | 4.5 | 2.08 | 2.13 | 2.5 | 2.4 |
| چین | 4.4 | 4.4 | 1.44 | 2.01 | 2.9 | 2.3 |
| امریکا | 3.3 | 3.5 | 0.12 | 1.26 | 3.1 | 2.3 |
| مکزیک | 3.4 | 4.7 | 2.72 | 2.82 | 0.7 | 1.9 |
| شیلی | 5.5 | 5.6 | 4.35 | 3.79 | 1.2 | 1.8 |
| مجارستان | 2.9 | 2.1 | 0.07- | 0.40 | 3.0 | 1.7 |
| کویت | 4.3 | 4.5 | 3.27 | 3.20 | 1.0 | 1.3 |
| کانادا | 2.8 | 2.7 | 1.13 | 1.43 | 1.6 | 1.3 |
| قطر | 4.4 | 4.0 | 1.88 | 2.88 | 2.6 | 1.2 |
| ژاپن | 1.1 | 1.0 | 0.79 | 0.12- | 0.4 | 1.2 |